TENS to skrót od Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation, czyli przezskórnej elektrycznej stymulacji nerwów. Jest to jedna z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego.
Jak działa TENS?
Stymulator TENS to urządzenie wielkości telefonu komórkowego, zasilane baterią, generujące prądy impulsowe o niskich częstotliwościach (1–150 Hz).
Komórka nerwowa potrafi przekazywać dalej tylko jeden impuls na raz (na przykład uczucie mrowienia albo uczucie bólu). O tym, który impuls przekaże dalej, decyduje jego siła. Jeżeli do komórki, do której dociera naturalny impuls bólowy, zostanie dostarczony sztuczny, silniejszy impuls czuciowy, to właśnie ten drugi zostanie przekazany dalej. Nerwy czuciowe są grubsze i przewodzą sygnały szybciej, niż nerwy bólowe. Dlatego mózg, odbierając bodźce czuciowe, nie nadąża z przetwarzaniem bodźców bólowych i angażuje się w silniejszy bodziec. Zatem stymulator TENS dostarcza bodźców czuciowych, by zająć nimi system nerwowy i odwrócić jego uwagę od bodźców bólowych.
Do stymulatora przewodami podłączone są cztery płaskie, żelowe elektrody, przyklejane jak plastry do pleców rodzącej. Wyposażony jest on także w pilota, który służy do zmiany natężenia stymulacji. Gdy zaczną się bolesne skurcze porodowe, elektrody przykleja się do pleców rodzącej (w okolicy lędźwiowej). W chwili, gdy zaczyna się skurcz, rodząca naciska przycisk na pilocie, regulując siłę impulsu elektrycznego. Impuls ten dociera do ciała w miejscu przypięcia elektrod, wywołując efekt przeciwbólowy: zamiast skurczów kobieta odczuwa łagodne mrowienie i lekkie napinanie się mięśni pleców w okolicy elektrod.
Zalety TENS
Używanie TENS daje następujące zalety:
- jest w pełni bezpieczny, zarówno dla kobiety rodzącej, jak i jej dziecka
- w przeciwieństwie do leków narkotycznych, TENS nie ogłupia ani nie usypia kobiety, jej świadomość nie jest w żadnym stopniu zaburzona
- daje możliwość decydowania o sile impulsu zagłuszającego skurcze. Daje to kobiecie poczucie kontroli nad bólem, co ma niebagatelne znaczenie dla jej psychiki, co z kolei przekłada się na sprawny przebieg porodu
- mobilność: podczas stymulacji można swobodnie się poruszać, chodzić i przyjmować wygodne dla siebie pozycje. Przed wejściem do wanny albo pod prysznic wystarczy tylko odkleić elektrody, a potem ponownie je przykleić
- TENS może się przydać również po porodzie, bo skutecznie zwalcza na przykład bóle menstruacyjne, bóle kręgosłupa i reumatyczne
Wady TENS
Korzystanie z TENS ma jednak pewne wady:
- ta metoda łagodzenia bólu sprawdza się tylko do pewnego etapu porodu, kiedy naturalne bodźce bólowe nie są jeszcze bardzo silne i bodźce czuciowe wywołane sztucznie są w stanie je zagłuszyć. Jednak gdy rozwarcie osiągnie 6–7 cm i więcej, skurcze macicy stają się tak intensywne, że TENS raczej nie jest już w stanie osłabić odczuwania bólu
- TENS łagodzi przede wszystkim bóle krzyżowe, a na bóle w podbrzuszu jego oddziaływanie jest niewielkie
- podatność na ból to zawsze sprawa indywidualna i nie ma gwarancji, że skoro coś pomogło jednej osobie, to pomoże wszystkim pozostałym
- w trakcie używania stymulatora, elektronicznie urządzenia monitorujące takie jak EKG i KTG mogą pracować nieprawidłowo
Przeciwskazania do użycia TENS
Istnieją następujące przeciwwskazania do używania stymulatora:
- nie wolno naklejać elektrod na podrażnionej lub zranionej skórze
- należy stosować go w odległości mniejszej niż 1 m od aktywnych urządzeń wysokiej częstotliwości
- TENS nie powinny stosować mamy, które mają rozrusznik serca, silną arytmię (wymagana opinia kardiologa) lub epilepsję (wymagana opinia neurologa i próbny zabieg pod kontrolą)
Przed porodem z TENS należy:
- zapoznać się z instrukcją urządzenia. Ważne jest, aby osoba towarzysząca przy porodzie również wiedziała, jak działa TENS i jak pomóc przy jego obsłudze
- upewnić się, że baterie są naładowane
- pamiętać, aby nakleić elektrody już przy pierwszych skurczach w pierwszej fazie porodu
- najpierw zacząć od małych natężeń, aby potem móc je zwiększać
- zabrać ze sobą szlafrok lub koszulę z kieszeniami, dzięki czemu nie ma potrzeby trzymać pilota przez cały czas w dłoniach
Stymulator TENS można pożyczyć w naszej Wypożyczalni.
